NIJE PITANJE DA LI ĆE SE LITIJ KOPATI U SRBIJI, NEGO KO ĆE TO RADITI - EVROPA IlI KINA

 The question is not whether lithium will be mining in Serbia,

but who will do it - Europe or China

Franciska Brantner, državna sekretarka u Saveznom ministarstvu za ekonomske poslove i klimatsku akciju Njemačke, izjavila je da nije pitanje da li će se litij (latinski: litium) u Srbiji kopati, nego da li će to uraditi Rio Tinto i evropski partneri ili Kina.

Protiv projekta Jadar kompanije Rio Tinto prije nekoliko dana na ulice u Beogradu je izašlo više desetina hiljada građana Srbije. Franciska Brantner je u intervjuu za nemački list Tageszeitung rekla da je litij jedna od sirovina neophodnih za klimatsku akciju. Taj metal se, kako je navela, sada kopa u Australiji i Čileu, ali se u potpunosti prerađuje u Kini.

Njemačka sekretarka Brantner:

Nije pitanje da li će se litij kopati u Srbiji, nego ko će to raditi

Od ruske agresije na Ukrajinu, postalo je, prema njenim rečima, jasno da je zavisnost od drugih opasna. Zato je cilj Savezne vlade da smanji takve zavisnosti kako bi se smanjili rizici, a projekat u Srbiji može biti temelj ove strategije, rekla je ona.

Prvobitni planovi Rio Tinta nisu ispunjavali evropske okolinske zahtjeve  

Brantner naglašava da prvobitni planovi Rio Tinta nisu ispunjavali evropske okolinske zahtjeve. Zato je, dodaje, bilo ispravno protestovati protiv toga, i dobro je što je projekat zaustavljen. Nemačka vlada i Evropska komisija, uvjerava, tražile su novi koncept.

Litij u Srbiji bi, prema njenim riječima, trebalo vaditi samo korišćenjem okolinski prihvatljivih procesa, odgovarajućim visokim nivoom zaštite voda i zemljišta i veoma dobrim planom za tretman otpada.

Takav stav je, zajedno sa pritiscima iz Srbije, doveo do promjene projekta u ovim oblastima. Sada postoji novi koncept deponije, više rudarskih ostataka će se ponovo koristiti i to više ne bi trebalo da se radi usred riječne doline, rekla je ona.

Postoji novi koncept za zaštitu voda, dodala je, i projekat se oslanja na obnovljive izvore energije.

Da li Nemačka i Evropa zabijaju nož u leđa Srbiji?

Novinar njemačkog lista navodi da iskustva iz Čilea i drugih regiona svijeta pokazuju da nakon iskopavanja litija ostaju samo devastirani predjeli i da se srpsko stanovništvo tome opire, pa se pita da li joj Njemačka i Evropa zabijaju nož u leđa. Na to ona odgovara da brige lokalnog srpskog stanovništva shvataju veoma ozbiljno i stoga su se obavezali da se ponovo planira rudarski projekat.

Evropska unija će, prema njenim riječima, pratiti nove procjene uticaja na okolinu koje će usljediti kako bi se poštovalo okolinsko zakonodavstvo. EU, dodala je, povezuje projekat sa izgradnjom lanca vrijednosti za proizvodnju baterija i e-mobilnost.

Za razliku od mnogih drugih sirovinskih projekata širom svijeta, gdje se sirovina samo izvozi, ovdje bi stanovništvo trebalo da bude uključeno u lanac vrijednosti, poručila je Brantner.

Vođenje projekta je na Srbiji

Državna sekretarka kaže da se Rio Tinto obavezao da će poštovati zakonodavstvo EU o zaštiti okoline, iako se ono samo djelimično primenjuje u Srbiji. Ona naglašava da je vođenje projekta na državi Srbiji. EU i Njemačka će, uvjerava, moći da pruže stručne savjete.

Evropske kompanije su takođe zainteresovane da obezbjede poštivanje evropskih propisa, kaže ona.

Brantner priznaje da lokalno stanovništvo i opozicija s pravom traže od državnih institucija poštivanje evropske okolinske legislative. Istovremeno, nastavlja, dobro je ako se rudari u evropskim nalazištima i rude prerađuju na na evropski način.

Spriječava se Kina da poveća svoj uticaj na važne evropske izvore sirovina

Na ovaj način se, smatra, spriječava Kinu da poveća svoj uticaj na važne evropske izvore sirovina. Pitanje nije hoće li projekta biti ili ne već da li će ga realizovati Rio Tinto sa evropskim partnerima, ili će to uraditi Kinezi, zaključuje ona. Brantner ne veruje da bi za demokratiju, okolinu i stanovništvo u Srbiji bilo bolje da se projekat realizuje u kinesko-srpskom partnerstvu.

Projekat Jadar je i prilika, uvjerena je, da se svijetu pokaže da njemačke i evropske kompanije vode računa i da vađenje i prerada sirovina može biti mnogo okolinski prihvatljivija nego što je to trenutno slučaj.

Izvor: Balkan Green Energy News; objavljeno 13.08.2024.

https://balkangreenenergynews.com/rs/nemacka-sekretarka-brantner-nije-pitanje-da-li-ce-se-litijum-kopati-u-srbiji-nego-ko-ce-to-uraditi/?utm_source=phplist788&utm_medium=email&utm_content=HTML&utm_campaign=Njuzleter+14.+avgust+2024.+%E2%80%93+Balkan+Green+Energy+News 

Stručna obrada teksta: dr. Aleksandar Knežević

Komentar dr. Aleksandra Kneževića

Litij u širem području rijeke Drine se može eksploatisati i prerađivati ukoliko:

1. je to na liniji održivog razvoja društveno-političkih zajednica u Srbiji, te u FBiH, RS i DB u Bosni i Herecegovini;

2. je prihvaćeno da će tolika i tolika površina promijeniti namjenu,

3. je promjena namjene prostora prihvatljiva,

4. su procjenjeni uticaji na okolinu (zrak, voda, tlo, ekosistemi, građani, izgrađeni sadržaji) u granicama propisanim (i) zakonima. (ii) potvrđeni od strane struke i (iii) građana na organizovanim javnim skupovima;

5. su procjenjeni uticaji na okolinu definisani sistemom dozvola od strane relevantnih nivoa vlasti,

6. su graničenja uticaja na okolinu obuhvaćeni projektima postrojenja i projektima obavljanlja datih aktivnosti; 

7. je poručena, nabavljena i primljena oprema u saglasnosti sa projektima i dobijenim saglasnostima;

8. je vođenje tehnoloških procesa uspostavljeno po principima Sistema okolinskog menadžmenta (ISO 14001);

9. je uspostavljen sistem praćenja uticaja na okolinu (okolinski monitoring), te rezultati praćenja stručno obrađivani i izvještavani građani, organi vlasti i ekologističke nevladine organizacije; 

10. se građani i vlast permanentno obavještavaju o vođenju politike i vođenju tehnoloških procesa organizacijama koje se bave rudarenjem i drugim vezanim procesima, te uticaja na okolinu i kvalitet života građana;

11. sve to obuhvaćano relevantnim dokumentima od strane vlasti i

12. svi ti dokumenti trajno praćeni, analizirani i usvajani, te adekvatno djelovalo kroz eventualne korektivne mjere. 

Sve to, ukoliko zaista:

13. je to na liniji održivog razvoja društveno-političkih zajednica u Srbiji, te u FBiH, RS i DB u Bosni i Herecegovini;

14. je prihvaćeno da će tolika i tolika površina promijeniti namjenu,

15. je promjena namjene prostora prihvatljiva,

16. su procjenjeni uticaji na okolinu (zrak, voda, tlo, ekosistemi, građani, izgrađeni sadržaji) u granicama propisanim (i) zakonima. (ii) potvrđeni od strane struke i (iii) građana na organizovanim javnim skupovima;

17. su procjenjeni uticaji na okolinu definisani sistemom dozvola od strane relevantnih nivoa vlasti,

18. su graničenja uticaja na okolinu obuhvaćeni projektima postrojenja i projektima obavljanlja datih aktivnosti; 

19. je poručena, nabavljena i primljena oprema u saglasnosti sa projektima i dobijenim saglasnostima;

20. je vođenje tehnoloških procesa uspostavljeno po principima Sistema okolinskog menadžmenta (ISO 14001);

21. je uspostavljen sistem praćenja uticaja na okolinu (okolinski monitoring), te rezultati praćenja stručno obrađivani i izvještavani građani, organi vlasti i ekologističke nevladine organizacije; 

22. se građani i vlast permanentno obavještavaju o vođenju politike i vođenju tehnoloških procesa organizacijama koje se bave rudarenjem i drugim vezanim procesima, te uticaja na okolinu i kvalitet života građana;

23. sve to obuhvaćano relevantnim dokumentima od strane vlasti i

24. svi ti dokumenti trajno praćeni, analizirani i usvajani, te adekvatno djelovalo kroz eventualne korektivne mjere.